KARAGÖL

Borçka coğ. Artvin iline (33 km) bağlı, ku-zeyinde Gürcistan, doğusunda Şavşat ve merkez ilçe, güneyinde Murgul ve merkez ilçe, güneybatısında Arhavi ve batıda Hopa ilçeleriyle çevrili, ilçe ve ilçe merkezi kent adı (Lat (DMS) 41° 21' 45N Long (DMS) 41° 40' 48E Altitude (meters) 108 m)

Coğrafya: Büyük bölümü engebeli arazi olan ilçeyi Çoruh nehri iki parçaya ayırmıştır. İl-çenin doğusunda, ilin en önemli yükseltilerinden olan Karçal Dağı (3.414 m), güneyinde ise Balıklı Dağı Cankurtaran Geçidi yer almaktadır.

     Çoruh, Murgul ve Deviskel derelerinin suladığı ilçede, Aralık köyü civarındaki 50.000 m² alana sahip Karagöl ve Karçal Dağı eteklerindeki Yıldız Gölü adlı turizm açısından önemli iki göl bulunmaktadır. Yaz ve kış mevsimlerinde bol yağış ve ılık hava-nın egemen olduğu Karadeniz iklimine sahip ilçenin büyük bölümü kızılağaç, kestane, la-din, kayın, meşe ve köknar ağaçlarından oluşan ormanlarla kaplıdır.

     Zengin bakır yataklarına sahip olan ilçe-de ormancılık ve hayvancılık dışında maden-cilik de temel gelir kaynaklarından birisidir.

Tarihçe: Halkı Müslüman Gürcü ağırlıklı olan Borçka ve çevresi Yavuz Sultan Selim’in Trabzon Valiliği döneminde Osmanlı ege-menliğine girmiş olup, 93 Harbi olarak bili-nen 1877-78 Osmanlı  Rus Harbinden ardın-dan Kars, Ardahan, Artvin ve Batum kentleriyle birlite Rus hakimiyetine geçmiştir.        

     30 Ekim 1918 tarihli Mondros Antlaşma-sının ardından  Borçka ilçesi, Batum ve Art-vin, illeriyle birlikte önce İngiliz ardından Gürcü işgaline uğramıştır.

     Yeni Kurulan T.B.M.M. hükümetinin 9 Şubat 1921 Gürcüleri bölgeyi terketmeye zorlamasının ardından, 7 Mart 1921 tarihin-de, Artvin il merkezi ile birlikte Türkiye  top-raklarına katılmıştır.

     Borçka, 7 Temmuz 1921 tarihinde önce ilçe, 26 Haziran 1926 tarih ve 877 sayılı kanunla Bucak, 28 Mayıs 1928 tarih ve 1288 sayılı kanunla tekrar ilçe haline ge-tirilmiştir.

Nüfus (2000): 27.654

Belediyeler (1)

1. Borçka (kuruluş 1926)

Mahalleleri: Aksu mahallesi, Gündoğdu ma-hallesi, Yeniyol mahallesi

nüfus:

2000    9.008

1997    9.003

1990    6.102

Köyler (36)

Köy adı	Nüfus	ilçe	İl  (km)
Adagül	317	14	24
Alaca	686	9	41
Ambarlı	554	6	38
Aralık	595	13	45
Arkaköy	610	5	37
Atanoğlu	432	16	48
Avcılar	196	8	40
Balcı	460	20	52
Camili	187	50	82
Civan	303	7	39
Çavuşlu	479	18	50
Çaylıköy	479	24	56
Çifteköprü	560	13	45
Demirciler	1.075	5	37
Düzenli	293	44	76
Düzköy	1.121	8	40
Efeler	245	56	88
Fındıklı	401	10	42
Güneşli	437	23	55
Güreşen	1.742	22	54
Güzelyurt	290	19	51
İbrikli	523	10	42
Kale	508	7	39
Karşıköy	1.677	14	46
Kayadibi	117	23	55
Kayalar	56	59	91
Kaynarca	848	16	48
Maralköy	308	56	88
Muratlı	422	17	49
Örücüler	222	13	45
Sülüklü	264	8	40
Şerefiye	311	23	55
Taraklı	418	5	37
Uğurköy	219	60	92
Yeşilköy	57	25	57
Zorlu	425	14	46

Anadolu’da, Kocaeli ilinde köy adı olarak Borçka (40° 40' 60N, 29° 49' 0E, yükseklik 228 m), KY 113

 Borçka Tarihi

Artvin ve Borçka’nın da içinde bulunduğu bölgeye ilk yerlerşenlerin Orta Asyadan gelen “HURRİLER” olduğu yazılı kaynakların incelenmesinden anlaşılmaktadır. M.Ö 2000 yılından başlayarak Hurilerin yöreyi de içine alan geniş bir bölgede devlet kurdukları bilinmektedir. Daha sonra Urartuların Hitit İmparatorluğunun yıkılması ile Borçka yöresine kadar yayıldıkları, M.Ö 720-714 yılları arasında Kimmerler, M.Ö 655‘de Sakalar daha sonra da Arsaklıların egemenlik kurdukları çeşitli kaynaklarda yer almaktadır.

M.S 576 Yılından itibaren bölgeye Bizanslılar hakim oldular. Halife Osman döneminde İslam Ordusu, 645 yılında Bizans ordusunu yenerek bu bölgeye hakim olmuştur. Sonraları Emeviler, Hazar Türkleri ve Bagratlılar bölgeye hakim olmuştur.

Büyük Selçuklu Devletinin kurulmasından sonra Artvin, Borçka, Şavşat, Yusufeli ve Ardanuç Selçuklu topraklarına katıldı(l063).Sonraları bölge Moğolların egemenligine girdi.

Borçka ve çevresi Yavuz Sultan Selim’in Trabzon Valiliği döneminde Osmanlı egemenliğine girdi. 1877-78 Osmanlı – Rus Harbinden sonra Kars, Ardahan, Artvin ve Batum ile birlikte Borçka da Anadolu’dan koparılarak Rus yönetimine bırakıldı. Bu tarihten sonra Borçka ve çevresi sık sık savaşlara sahne olmuştur.

30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Antlaşması’ndan hemen sonra Batum, Artvin, Borçka ve çevresi İngilizlerce işgal edilmiş, İngilizlerin ayrılmasından sonra da bölgeye Gürcüler girmiştir. Gürcülerin hakimiyeti 9 Şubat l921 yılına kadar sürdü. T.B.M.M. ultimatonu ile Gürcüler bölgeyi terketmiş, 7 Mart 1921 yılında Borçka, Artvin ve çevresi kesin olarak Anayurda kavuşmuş oldu.

Borçka İlçesi 7 Temmuz l921 tarihinde ilçe olmuş, 26 Haziran l926 tarih ve 877 sayılı kanunla da Bucak haline getirilmiş, 28 Mayıs l928 tarih ve 1288 sayılı kanunla da yeniden İlçe statüsüne kavuşturulmuştur.

Borçka coğrafya

İlçe, Karadeniz bölgesinin doğu ucunda, Artvin–Hopa Yolu üzerinde Çoruh Nehrinin kıyısında şirin bir yerleşim yeridir. Yalçın ve geçit vermeyen karlı dağların, gür ormanların, yatakları derin ve hırçın akarsuların yarattığı eşsiz güzelliğe sahip olan Borçka’nın İl Merkezine uzaklığı 32 Km. dir.

Batısı Hopa, güneyi Artvin ve Murgul, doğusu Şavşat, kuzeyi ise Gürcistan Cumhuriyeti toprakları ile sınır oluşturan ilçenin denizden uzaklığı 36 kilometre ve rakımı 125 m.dir.

İlçe topraklarının büyük bir bölümünü sarp ve geçit vermeyen dağlar kaplamıştır. Çoruh vadisi bu dağlık bölgeyi ikiye ayırmıştır. Dağlar, çoğu yerde geniş vadi oluşumların olanak vermeyecek şekilde yüksektir. Söz konusu özellik tarıma elverişli toprakların geniş alanlara yayılmasını da engellemiştir. İlçede ovalık alan bulunmamaktadır.

İlçe topraklarının büyük bir bölümünü Doğu Karadeniz sıra dağlarının doğu uzantısı kaplar. İlçenin doğusunda Çoruh vadisinin kuzeyinde yer alan en önemli kabartı “Karçal Dağı”dır (3414 m). Çoruh vadisinin güneyde yer alan “Balıklı Dağı Cankurtaran Geçidi “ ile geçit verir. Bu dağların uzantısı olarak yer alan irili ufaklı tepeler İlçe topraklarının engebeli görünümünü sağlar.

Dağ ve tepeleri ayıran derin vadiler, debi ve rejimi yüksek olan akarsu yataklarını oluşturur. İlçenin büyük vadisinde akan Çoruh Nehri, Artvin topraklarına Erzurum sınırlarından girer, Borçka’da Murgul, İçkale, Deviskel derelerini ve nihayet Aralık, Karşıköy ve Güreşen derelerini alarak Muratlı Köyüne geçer ve Gürcistan Cumhuriyeti sınırlarına girerek yurdu terk eder.

İlçenin önemli gölü Aralık Köyü yakınlarında bulunan “Karagöl”dür. Çevresi ormanlık olup, eşsiz doğal güzelliğe sahiptir. Alanı 50.000 m2’dir. Karçal dağları eteklerinde bulunan “Yıldız Gölü“ ilçenin ikinci gölünü oluşturur.

Borçka İlçesinde Karadeniz iklimi hakimdir. Yaz ve kış mevsimlerinde bol yağış ve ılık hava egemendir.

Bitki örtüsünü ağaçlar ve meralar teşkil eder. Meralar daha çok vadi tabanlarındadır. Dağların vadiye bakan yamaçları Ladin, köknar, çam ağaçlarının oluşturduğu “orman denizi” ile süslenmiştir. Yüksek kesimlerde ise bu ağaçlara meşe, kestane, kızılağaç gibi yapraklılar karışır. Orman gülleri, orman altı bitkileri ve eğreltiler ormanlık alanlarda dikkati çeker. Tarıma elverişli arazinin az olması, ormanların tahribine neden olmuştur. Yöre ormanlarının çevre ve yurt ekonomisine katkısı büyüktür. İlçenin 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı verilerine göre toplan nüfusu 27.654’dür. İlçe merkezinin nüfusu 9.008, köy nüfusu ise 18.646 kişidir.

Köylerin doğal yapısı, yaşam şartlarını zorlaştırdığından kırsal alanlardan şehir merkezlerine ve genellikle il dışına sürekli göç olgusu görülür.

İlçeye bağlı 1 Belediye, 4 Mahalle ve 36 köy vardır. İlçe merkezinde toplu yerleşim olmasına karşın, köylerde arazi yapısının dağlık olması nedeniyle dağınık yerleşim hakimdir.

Tarımsal nüfusun çoğunluğu çay, fındık, tütün ve orman ürünleriyle iştigal etmektedir.

İlçede kamuya ait 1 ve özel sektöre ait 2 çay fabrikası bulunmaktadır.

Borçka ekonomi

İlçede yaygın olan çay ve fındık üretimi yöre insanın en önemli gelir kaynaklarını oluşturmaktadır. 1984 yılında hizmete açılan Muratlı Çay Fabrikası, çevre köylerde üretilen çay ürününü işlemektedir. 2002 yılı içerisinde 18.379 dekar alanda 4008 yaş çay üreticisinden 13.507 ton yaş çay alımı yapılarak 2.015 ton kuru çay üretimi gerçekleştirilmiştir. İşletmede 620 kişilik istihdam olanağı sağlanmaktadır. Zengin orman varlığının bulunduğu ilçede 17 marangoz atölyesi bulunmakta olup, bu atölyelerde genellkle 3 kişi çalışmaktadır. Tarımsal Kalkındırma kooperatiflerine ait 4 adet orman ürünlerini işleyen ve özel sektöre ait tesis bulunmaktadır. Yöre insanının önemli gelir kaynakları arasında orman ürünleri istihsali de bulunmaktadır.

İlçede hayvancılığın ekonomik yaşantıdaki payı azdır. 2002 yılı itibari ile 10.760 büyükbaş ve 3.453 küçükbaş hayvan bulunmaktadır.. Hayvancılık tamamen iç tüketime yöneliktir. Orman köylerinde arıcılık yaygındır. İlçede 10.711 adet fenni kovan 2080 adet karakovan mevcut olup, yıllık ortalama 255 ton bal üretimi sağlanmaktadır. İlçede 2 alabalık üretim tesisi bulunmaktadır.

Borçka turizm değeri olan doğal ve tarihi zenginliklere sahip olmasına karşın, ilçede turizm sektörü yeterince gelişmemiştir.

İlçe Karçal Dağlarının eteklerini kaplayan geniş yaylalar (Karçal Yaylaları, Küçük Yayla), irili ufaklı tepeler (Vergetil Sırtı), soğuk suları (soğuk su, beyaz su), dere ve gölleri (Karagöl,Yıldız Gölü) ile doyumsuz manzaralar arz eder.

Aralık Köyü sınırları içerisinde bulunan Karagöl, “orman denizi” içerisinde kapkara deniz görünümlü, alabalığı, buz gibi soğuk suyu ve eşsiz manzarası ile önemli bir kamp yeridir. İlçe, balıkçılık (Alabalık) ve av turizmi (Ayı,Domuz , Çakal, Tilki, Kurt, Dağ Keçisi, Vaşak vb. ) açısından zengin bir potansiyele sahiptir.

İlçenin doğusunda bulunan Karçal dağları dağ turizmine oldukça musaittir. Dağcılar için bir cennet sayılabilecek Karçal dağları (3400 m), eşşiz güzellikteki manzaraları, buzulları, buzul devrinden kalma irili ufaklı gölleri, buzulların erimesinden doğan dereleri, tarihi kemer köprüleri ve yaylaları ile zengin bir turizm potansiyeline sahiptir.

İlçede 22’si Tarımsal Kalkınma, 1’i Motorlu Taşıyıcılar, 1’i Minibüsçüler, 1’i Esnaf ve Kefalet, 1’i Konut ve 1 Damperli Kamyoncular Kooperatifi olmak üzere 27 kooperatif bulunmaktadır.